สี่ตีนยัง รู้ พลาด นักปราชญ์ยัง รู้ พลั้ง

[kai]

"สี่ตีนยัง รู้ พลาด
นักปราชญ์ยัง รู้ พลั้ง
ผู้ภาวนายัง รู้ เผลอ
นักเดินทางยัง รู้ หลง

ดังนั้นคำว่า รู้ บางครั้ง มาจากข้อผิดพลาด พลั้งเผลอและประสบการณ์ ยิ่งเป็นผู้ภาวนา ปรารถนาพระนิพพานในชาตินี้ดวย ก็ต้องพิจารณา ประสบการณ์ที่ผิดพลาดพลั้งเผลอ ทั้งหมดนั้นด้วยการวิเคาระห์ อย่างแยบยล ว่าเพราะอะไร เหตุอะไร ทำไม ขาดอะไร ไม่ใช่อาศัยความถึก บุกอย่างเดียว ต้องใช้ วิจารณญาณ ลงไปด้วย ภาวนาบางครั้ง ก็กล้าเกินไป จิตแกร่งเป็น ปัคคาหะ เพียรจัด หย่อนเกินไป ก็เป็น ญาณัง รู้มาก พาลขี้เกียจ ดังนั้นอุปกิเลส คือ นิวรณ์ตัวน้อย ของผู้มีภาวนานั้น พึงต้องศึกษาให้ดี ๆ พยายามลำดับไล่กลับไป กลับมา ว่าตัวไหนมันคั่งค้างอยู่ จึงทำให้ไม่ก้าวหน้า บางคนโกรธพ่อ โกรธแม่ โกรธแฟนแล้วมานั่งภาวนาพุทโธ พุทโธ พุทโธ ไป มันไม่ก้าวหน้า เพราะว่าถูก พยาบาท และ โกธะ อุปนาหะ มักขะ สาเถยยะ มทะ อติมานะ ถัมภะ มายา ปลาสะ ปมาทะ ครอบงำไว้ เห็นไหม แค่เรื่องนิดเดียว ทำไม่ได้แล้ว ต้องไปแก้ตรงต้นเหตุก่อน ดังนั้น ต้องวิจารณญาณ ลงไปด้วย หลังจากภาวนาเสร็จสิ้นควรบันทึกไว้ว่า ทำอย่างไรที่ผ่านมา ผลเป็นอย่างไร อย่างนี้เรียกว่า ทวนกรรรมฐาน ถ้าได้ผลดีแล้ว ก็บันทึกไว้ ก็เรียกว่า ทบทวนกรรมฐาน...."

ข้อความบางส่วนจาก หนังสือเพียงหยดหนึ่งแห่งพระธรรม

บันทึกการภาวนา และ การเดินทาง ของ ธัมมะวังโส