ถาม ทำไม พระที่เป็นมหา นั้นคนนับถือมาก ต่างจาก พระทั่วไป ครับ ท่านอาจารย์

[kai]

ถาม ทำไม พระที่เป็นมหา นั้นคนนับถือมาก ต่างจาก พระทั่วไป ครับ ท่านอาจารย์

ตอบ พระที่เป็นมหา จะเรียกได้ก็ต้องได้รับ พระราชทานเกรียติ ในการสอบได้ เปรียญประโยค 3 ขึ้นไป ซึ่งการสอบได้นั้นก็จะมี อัตตราบรรจุ นิตยภัตร เป็น ข้าราชการฝ่ายสงฆ์ หรือ บัณฑิต ประมาณนี้
ซึ่งการสอบก็เป็นสอบ วัดผลจากการแปล ภาษามคธ (บาลี) ผู้แปลก็จะรู้เรื่องราวของ พระสูตร พระไตรปิฏก มีพื้นฐาน ชำนาญแคล่วคล่อง และจะสามารถรักษา พุทธพุจน์ มิให้ผิดเพี้ยน เป็นการสืบทอดพุทธศาสนา อีกด้านหนึ่ง โดยผู้สอบได้จะแบ่งเป็น 10 ระดับ
ประโยค 1 - 2 เรียนบาลีไวยากรณ์ในปีแรก และ เข้าสอบในปีสอง การเรียนก็จะเรียน การแปล ธรรมบท 4 ภาค 1 - 4

ความเข้าใจชั้นนี้ ก็คือ การเรียนหลักไวยากรณ์ และ วิธีการแปลแบบยกศัพท์
ประโยค 3  ก็จะเรียน1 ปีแล้วเข้าสอบ การเรียนก็จะเรียน ธรรมบท 4 ภาค 5 - 8 ก็จะมีตำราเป็น คันฐี และ อันตราธรรมบท ด้วย
ความเข้าใจชั้นนี้ ก็จะมีความเข้าใจเรื่องแปลโดยอรรถ และ พยัญชนะ มากขึ้น ประโยคสัมพันธ์
ประโยค 4 ก็จะเรียน 1 ปีแล้วเข้าสอบ การเรียนก็จะเรียน มังคลัตทีปนี 2 ภาค  ภาค 1 - 2

ความเข้าใจหลักธรรม อันเป็น มงคล จะมีขึ้นได้ วิชิาแต่ง วิชากลับ
ประโยค 5 ก็จะเรียน 1 ปีแล้วเข้าสอบ การเรียนก็จะเรียน มังคลัตทีปนี 3 ภาค ภาค 3 - 5 แต่จะมีซ้ำภาค 1 ด้วย รวม ๆ ก็เรียน 5 ภาค แต่บางส่วน ใน 1 - 2 ร่วมด้วย

ความเข้าใจหลักธรรม อันเป็น มงคล จะมีขึ้นได้มากอย่างยิ่ง
ประโยค 6 ก็จะเรียน 1 ปีแล้วเข้าสอบ การเรียนก็จะเรียน สมันตปาสาทิกา 5 ภาค ภาค วินยัฏฐกถา 1 - 5 เป็นเรื่องของ วินัย การวินิจฉัย หลัก ๆ ก็คล้าย คนเรียน เนติ แต่เป็นเรื่องของสงฆ์
ความเข้าใจในด้านวินัย เป็นเรื่องสำคัญ จะมีรูปแบบประโยคบาลีที่ซับซ้อนเพิ่มขึ้น
ประโยค 7 ก็จะเรียน 1 ปี แล้วเข้าสอบ ก็จะเรียน คล้าย ๆ กับ ประโยค 6 แต่เป็น สมันตปสาทิกา อัตถโย 2  ภาค  และ สารัตถทีปนี นาม วินยฏีกา

ความเข้าใจในด้านวินัย ก็จะสูงขึ้นไปด้วย
ประโยค 8 ก็จะเรียน 1 ปี แล้วเข้าสอบ การเรียนก็จะเรียน เรื่องเกี่ยวกับการภาวนา แต่เป็นการเรียน วิสุทธิมรรค 3 ภาค และ ปรมัตถมัญชสาย ซึ่งเป็นการเรียนแปลข้อความ ตีความ ด้านการภาวนา โดยตรง
ความเข้าใจ ความรู้เรื่องกรรมฐาน ก็จะชั้นนี้ ที่สำคัญ

ประโยค 9 ก็จะเรียน 1 ปี แล้วเข้าสอบ การเรียนก็จะเรียน  อภิธัมมัตถวิภาวินิยา และ อภิธัมมัตถสังคหบาลี
ความเข้าใจ จะเป็นเรื่อง ฉันท์ การแต่ง และความเข้าใจในหลัก อภิธรรม

การเรียนการสอบ ของ ผู้เรียน จะมีข้อแตกต่างกัน ผู้สอบส่วนใหญ่ มุ่งแต่เรื่องไวยากรณ์ จึงไม่ค่อยเห็นหลักธรรม แต่ก็ยังดีอยู่ เพราะมีโอกาสในการเห็นหลักธรรม ส่วนใหญ่ จะสอบได้ แต่ไม่ค่อยรู้เนื้อหาทางหลักธรรม เพราะมุ่งเรื่องไวยากรณ์ การสอบบาลีเขาเน้นไวยากรณ์
แต่ผู้เรียนอีกประเภทคือเรียนให้เข้าใจในการแปล เท่านั้นแต่มุ่งหลักธรรม ส่วนใหญ่จะสอบไม่ค่อยได้ หรือไม่ได้ เลย เพราะมุ่งทางหลักธรรม มีความรู้ทางหลักธรรม

สรุป พระที่สอบได้เป็น มหา ท่านก็มีความรู้ไปลำดับประโยค ก็สมควรยกย่อง ในฐานะผู้ค้นคว้า รักษาวจนะบาลี ไว้
สักวันหนึ่ง ก็จะมีผู้ที่เข้าถึงหลักภาวนา วิธีการภาวนา ไปวัยอายุของพวกท่าน
คงตอบให้อ่านได้เท่านี้ รู้สึกว่าพิมพ์ยาวมาแล้ว

เจริญธรรม / เจริญพร
2 มกราคม 2020 

You cannot view this attachment.