พระไตรปิฎก ของ หินยาน กับมหายาน ทำไม มีไม่เท่ากัน ครับ ขอ พอจ ช่วยเฉลยหน่อย

[kai]

ถาม พระไตรปิฎก ของ หินยาน กับมหายาน
ทำไม มีไม่เท่ากัน ครับ ขอ พอจ ช่วยเฉลยหน่อย

ตอบ ความเป็นจริงแล้วเรื่องนี้ถ้าจะตอบให้ถูก
ก็คงจะไม่ถูกมากนัก เพราะว่าปัจจุบันมันผ่านมา 2565 ปีแล้ว
ด้งนั้นจะสาวต้นตอ อย่างไรมัก็ลำบากอยู่ว่าใช่ หรือ ไม่ใช่
แต่จะขอเล่าแบบที่ครูอาจารย์เคยเล่าก็แล้วกัน นะ

สังคายนาครั้งที่ 1 ได้ ได้พระไตรปิฎก 3 ส่วน คือ
พระวินัย พระสูตร พระอภิธรรม

ในสังคายนา ครั้งนั้น ไม่ได้พูดถึงมติ ที่ไม่ลงกัน
อันที่จริงมีมติที่ไม่ลงกันอยู่ แต่ ประวัติศาสตร์ไม่ได้บันทึกไว้
คณะสงฆ์ได้แตกความคิด ออกเป็นสองพวกตั้งแต่วันนั้น

พวกที่ติดตาม พระมหากัสสปะ  และพวกที่ติดตาม กลุ่มกัจจายนะ
มติพระมหากัสสปะ ไม่รับ พระอภิธรรม
เป็นส่วนคำสอนตรงของพระพุทธเจ้าเพราะว่า
ส่วนของพระอภิธรรมสืบทอดด้วยวาจาจากอัคครสาวกพระสารีบุตร
การบันทึกก็เป็นภายในมีเรื่องชี้แจงธรรมละเอียดมากเกินไป
ดูแล้วบางครั้งไม่ต้องใช้ความละเอียดระดับนั้นเพื่อการบรรลุธรรม
เพียงแต่เอาไว้ถกแก้ปัญหากัน เหมือนโต้วาที
แต่สุดท้ายมันเป็นข้อความที่พระพุทธเจ้ายังไม่ได้รับรอง

ดังนั้น พระมหากัสสปะ จึงเห็นว่า
ตัดพระอภิธรรมปิฎกออกจากปิฎกทั้งปวง

ส่วนพวกที่ 2 คือพวกกลุ่มกัจจายนะ
ยังคงรักษา วจนะเนื่องด้วย
อภิธรรมปิฎกเป็นส่วนที่พระพุทธเจ้า
ตรัสมอบหมายหน้าที่ออกมาอย่างชัดเจน

ดังนั้นกลุ่มกัจจายนะ ลงความเห็นว่าควรรักษาไว้
ดังนั้น พระอริยะในครั้งนั้นก็แตกออกเป็น 2 คณะ
อย่างละพอๆ กัน ก็คง 50 / 50 คิดว่าอย่างนั้น

พระมหากัสสปะ กับ คณะกัจจายนะก็แยกกันเผยแผ่
ต่อมากลุ่มพระมหากัสสปะก็ให้กำเนิดกลุ่ม มหายาน ขึ้นมา
พระมหากัสสปะ เป็น ประมุของค์แรก
ส่วนพระอานนท์ เป็นประมุของค์ที่ 2

กล่าวได้ว่ากลุ่มพระมหากัสสปะมีความเคร่งครัดทางวินัย
มากกว่า กลุ่มกัจจานะ เพราะศีลที่พระที่ต้องรักษา มี 250 ข้อ
ส่วนกลุ่มกัจจายนะ มีแค่ 227 ข้อ

แต่อย่างไรก็ตาม ผ่านมา พ.ศ. 500 - 600
มหายานรุ่นหลังก็นำ พระอภิธรรมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของพระไตรปิฎกด้วย

ดังนั้นกล่าวได้ว่า พระไตรปิฎก แรกเริ่มคือฉบับเดียวกัน
เพียงแต่ของ มหายานมีเพียง 42000 พระธรรมขันธ์
แต่ต่อมา 600 ปีก็นำส่วนพระอภิธรรม
เข้ามาใส่ก็ครบเท่ากัน 84000 พระธรรมขันธ์

แต่คัมภีร์อื่น ที่ปะปนสะสมเข้ามาก็เป็นการแต่งเสริมเข้ามา
จนคนทั้งหลายไม่ทราบว่า อันไหนคือพระไตรปิฎก
อันไหนคือสูตรที่แต่งใหม่ และสูตรที่แต่งมาส่วนใหญ่
ก็ทำตามความนิยมคนชอบ
ก็เลยมีคนว่าพระสูตรที่แต่งใหม่มากกว่า

ดังนั้นเนื้อหาพระไตรปิฎกจึงไม่ค่อยมีคนสนใจ
ปัจจุบันเนื้อหาพระไตรปิฎกฉบับเดิม ก็ยังเท่ากัน
แต่อรรถกถา ฎีกา นั้นไม่เท่ากันเท่านั้น

ของไทยตอนนี้ รวมอรรถกถา มี 92 เล่ม
ส่วนของมหายาน อาจจะเป็น 100 นะ
เพราะมีเรื่องเสริมที่ไม่เกี่ยวในกลุ่มเสริมเข้ามามาก นั่นเอง
นิกายมหายาน ที่ยังมีลักษณะคล้ายกับ
หินยาน คือ นิกาย คุปตะ

แม้ว่านิกายมหายาน เผยแผ่ธรรม
โดยส่วนของพระมหากัสสปะ แต่ พระมหากัสสปะ
ก็ไม่ได้เรียกหรือแบ่งกลุ่มชัดเจนว่าเป็นมหายาน
แต่อย่างไรผู้สืบทอดมหายานทุกสายก็จะใส่
พระมหากัสสปะ พระอานนท์
เป็นต้นของนิกาย ทุกนิกายในมหายาน

ดังนั้นถ้าพูดตามความเป็นจริง ในครั้งพระมหากัสสปะ
และพระอานนท์ นั้นก็ยังไม่มีนิกายมหายาน นั่นเอง
แต่การสืบทอดเส้นทางสายนี้ปัจจุบันเป็น มหายาน

ในยุคนั้น นิกายมหายานที่เกิดขึ้นคือท่าน นาคารชุน
กำเนิดอย่างน้อย 2 สายของมหายาน
และต่อมาก็ไปผสมผสานกับ ฮินดู เป็นอีกนิกาย
และ นิกายสุดท้ายคือตันตระ ดังนั้นในอินเดีย
จึงมีมหายาน 4 นิกาย แล้วมหายานกลุ่มใหญ่
ก็คือ ประเทศจีน มีอีก 14 นิกาย

ส่วนใหญ่แล้ว พระไตรปิฎกฉบับเดิมก็ยังเหมือนกัน
กับ หินยาน มีเท่ากัน แตกต่างกันที่อรรถกถา
แต่ภายหลังพระไตรปิฏกใหม่ แก้ไขให้เข้ากับประเทศนั้น
เลยทำให้ ของมหายานผิดไปจาก หินยานในช่วงปัจจุบัน
คงพูดได้เท่านี้นะ

เจริญธรรม / เจริญพร
15 กุมภาพันธ์ 2565