ถาม สมาธินิมิต ปัคคาหะนิมิต อุเบกขานิมิต คืออะไรค่ะ พอจ อธิบายหน่อย

ตอบ แม่บทย่อย ว่าด้วยนิมิต ทั้ง 3 ตามแบบมูลกรรมฐาน
========================================
เอกคฺคตา หิ อิธ สมาธินิมิตฺตนฺติ วุตฺตา. ตตฺถ วจนตฺโถ:-
สมาธิเยว นิมิตฺตํ สมาธินิมิตฺตํ. เสสปททฺวเยปิ เอเสว นโย.
ปคฺคโหติ ปทํ  วิริยสฺส นามํ, อุเปกฺขาติ มชฺฌตฺตภาวสฺส.  ตสฺมา วิริยสฺส ยุตฺตกาเล วิริยํ มนสิกาตพฺพํ,
มชฺฌตฺตภาวสฺส  ยุตฺตกาเล มชฺฌตฺตภาเว ฐาตพฺพนฺติ. ฐานนฺตํ จิตฺตํ โกสชฺชาย สํวตฺเตยฺยาติ ตํ การณํ วิชฺชติ เยนตํ จิตฺตํ โกสชฺชภาเว ติฏฺเฐยฺย.
อิตเรสุปิ เอเสว นโย. อุเปกฺขานิมิตฺตํเยวมนสิกเรยฺยาติ เอตฺถ จ ญาณชวํ อุเปกฺเขยฺยาติ อยมตฺโถ. อาสวานํ ขยายาติ อรหตฺตผลตฺถาย.
---------------------------------------------------------
เพราะว่า ในพระสูตรนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเอกัคคตาว่าเป็นสมาธินิมิต.
               ในบทว่า สมาธินิมิตฺตํ นั้นมีความหมายของคำดังนี้ นิมิตคือสมาธิ ชื่อว่าสมาธินิมิต.
               แม้ในสองบทที่เหลือก็มีนัยนี้แล.
               บทว่า ปคฺคาโห (การประคองจิต) เป็นชื่อของวิริยะ.
               บทว่า อุเปกฺขา เป็นชื่อของมัชฌัตตภาวะ (ความที่จิตเป็นกลาง). เพราะฉะนั้น ภิกษุพึงมนสิการถึงวิริยะในเวลาที่เหมาะสมแก่วิริยะ. พึงดำรงอยู่ในมัชฌัตตภาวะในเวลาที่หมาะสมแก่มัชฌัตตภาวะแล.
               บทว่า ฐานนฺตํ จิตฺตํ โกสชฺชาย สํวตฺเตยฺย ความว่า เหตุที่ทำให้จิตนั้นดำรงอยู่ในภาวะ คือความเกียจคร้านมีอยู่.
               แม้ในเหตุนอกนี้ก็มีนัยนี้แล.
               และในบทว่า อุเปกฺขานิมิตฺตํเยว มนสิกเรยฺย มีเนื้อความดังนี้ว่า ภิกษุพึงเพ่งดูความว่องไวแห่งญาณเฉยๆ.
               บทว่า อาสวานํ ขยาย ได้แก่ เพื่อประโยชน์แก่อรหัตผล.
===========================
ไม่อธิบายผิดก็ต้อง ยึดตามคำอธิบายตามอรรถกถา
สมาธินิมิต หมายถึง นิมิตที่จิตเป็นเอกัคคตา ( ฌาน 4 )
ปัคคานิมิต หมายถึง นิมิตที่จิตอาศัยเป็นเครื่องทำให้เกิดสมาธิ
อุเบกขานิมิต หมายถึง นิมิตที่จิตวางเฉยต่อสภาวะ นิ่งไม่กระทำการใด ๆ
ถ้าอยู่ในเอกัคคตา นาน ๆ ก็จะทำให้เกิดความขี้เกียจ
ถ้าอยู่ในปัคคาหะ นาน ๆ ก็จะทำให้ฟุ้งซ่าน
ถ้าอยู่ในอุบกขามาก ๆ ก็จะทำให้ละความเพียร ใน มรรค ผล นิพพาน
ดังนั้น นิมิตทั้ง 3 ให้กระทำสลับกันไปตามสภาวะ อย่าได้ทำนานเกินไป แค่อย่างเดียว ให้ทำสลับกันไปตามความเหมาะสม

เจริญธรรม / เจริญพร
4 กรกฎาคม  2566

บันทึกการเข้ากรรมฐานประจำวัน
================

4 ก.ค. 66  23.00 เข้ากรรมฐาน 1
5 ก.ค. 66  08.00 ออกกรรมฐาน 1
อุทิศกุศลภาวนาให้แก่ผู้สนับสนุนทุกท่าน

เจริญธรรม / เจริญพร
5 กรกฎาคม  2566

คติธรรม/คำแนะนำ วันนี้้
"กายย่อมเกิดดับ จิตก็ต้องไปคู่กาย แต่นิสัยติดจิตไปตลอด ตราบที่ยังไม่รู้ความจริง"

ถาม การสงเคราะห์ ปัจจัย 4 มีความสงสัยอยู่ครับ
หลอดไฟฟ้า น้ำดื่ม ธูปเทียน สบู่ยาสีฟัน ยาสระผม จัดเป็นอะไรในปัจจัย 4 ครับ

ตอบ อย่าไปสงสัยอะไรมากนัก คำว่า ปัจจัย แปลว่า ส่งเสริมหรือซัพพอท
หลอดไฟฟ้า เป็นเสนาสนะ น้ำดื่ม ก็เป็นน้ำดื่ม ไม่จัดในปัจจัย 4 แต่อยู่ประเภทปานะได้  ธูปเทียน จัดเป็นเสนาสนะ สบู่ ยาสีฟัน ยาสระผม จัดเป็นเภสัชประเภทภายนอกรักษาโรคผิวหนัง

เจริญธรรม / เจริญพร
5 กรกฎาคม  2566

ถาม การทำบุญ ถวายทุกอย่างเป็นบุญใช่ไหมครับ

ตอบ การถวายทุกอย่าง ก็ไม่ใช่เป็นบุญทั้งหมด
แต่บุญจะเกิดก็อยุ่ที่วัตถุประสงค์ของผู้ที่รับ และ วัตถุประสงค์ของผู้ทำ

เช่นถวายข้าวเปลือกกับพระ แต่พระท่านไม่ได้ต้องการข้าวเปลือก อันนี้ได้บุญไหม ก็ได้อยู่แต่น้อยไง
มอบสารเสพติด ก็เหมือนกัน ไม่ได้บุญ

เจริญธรรม / เจริญพร
5 กรกฎาคม 2566

บันทึกการเข้ากรรมฐานประจำวัน
================
5 ก.ค. 66  23.00 เข้ากรรมฐาน 1
6 ก.ค. 66  08.00 ออกกรรมฐาน 1
อุทิศกุศลภาวนาให้แก่ผู้สนับสนุนทุกท่าน

เจริญธรรม / เจริญพร
6 กรกฎาคม  2566

คติธรรม/คำแนะนำ วันนี้้
"เมื่อจิตตั้งมั่นเป็นสมาธิแล้ว หลังออกกรรมฐานควรพิจารณาธรรมบ้าง"

ถาม ทำอย่างไรจะหาที่สงบ ภาวนา ให้ได้ผลกรรมฐาน รอบบ้านผม
เสียงดังตลอด เสียงรถก็ดังทั้งวัน เลยไม่ค่อยมีเวลาทำสมาธิ

ตอบ เพราะว่าไม่ฝึกเข้าสะกดบ้าง จึงไม่สามารถหยุดเสียงรอบด้านได้
แต่อย่างไรการฝึกเข้าสะกดจะฝึกได้ก็ต้องอาศัยความสงบก่อนเช่นกัน
เวลาที่สงบ ๆ ส่วนมาก็ เที่ยงคืน ถึง ตีห้า ก็ต้องยอมฝึกเข้าสะกดบ้างในช่วงนี้

ดังนั้นการเข้าสะกดจะช่วยให้เราต้านทานเสียงรอบด้านในขณะฝึกทำสมาธิ สนง รอบด้าน พอจ เสียงก็อึกทึก ทั้งเสียงขี้เมาโวยวาย เสียงก่อสร้าง เสียงตัดหญ้าเครื่องตัดหญ้า เสียงคนทำโน่นี่มีทั้งวันเช่นกัน แต่อย่างไร พอจ ก็ทำที่กักเสียงส่วนตัวบ้างเพื่อช่วยเหลือให้จิตได้พักบ้าง

เราไปห้ามเขาไม่เปิดเพลงเครื่องขยายไม่ได้ เราไปห้ามเขาตัดหญ้า ก่อสร้างอะไรต่าง ๆ ไม่ได้ แม้แต่ขี้เมาเราก็ไปห้ามเขาไม่โวกเวกโวยวายก็ไม่ได้ แต่เราห้ามใจของเรา แล้วเข้าสะกดกรรมฐานของเราได้

วิธีการเข้าสะกด ก็คือ การทำอนุโลม และ ปฏิโลม การเข้าคืบ เข้าสับ เหล่านี้  การทำเข้าสะกด คือ การเปลี่ยนฐานกรรมฐานให้ถี่ขึ้น สลับไปสลับมา จิตก็จะไปสนใจลำดับในกรรมฐาน มันจะเข้าสู่สภาวะการสะกดอารมณ์โดยธรรมข่าต แต่ถ้าทำอยู่ฐานเดียว จิตมันสงบมากก็ได้ยินมากรับรู้มากเป็นธรรมดาเวลาเกิดเสียง( มักจะมาก่อน ) มันก็จะได้ยินได้ฟังมากนั่นเอง ทำให้สมาธิแตกลงได้นั่นเอง
เจริญธรรม / เจริญพร
6 กรกฎาคม  2566

บันทึกการเข้ากรรมฐานประจำวัน
================
6 ก.ค. 66  23.00 เข้ากรรมฐาน 1
7 ก.ค. 66  08.00 ออกกรรมฐาน 1
อุทิศกุศลภาวนาให้แก่ผู้สนับสนุนทุกท่าน

เจริญธรรม / เจริญพร

คติธรรม/คำแนะนำ วันนี้้
"วินัยถ้าไม่ใส่ใจก็เป็นเพียงข้อกำหนด ถ้าใส่ใจรักษามันก็จะเป็นศีลได้"